Europejski rynek odpadów z opakowań PET

Wśród tej grupy krajów Niemcy, Włochy i Francja zajęły tradycyjnie czołową pozycję (ich łączny udział był na poziomie 60%), natomiast Irlandia, Hiszpania i Polska odnotowały największy procentowy wzrost poziomu recyklingu tego tworzywa. Stosunkowo słabsze rezultaty uzyskano w Grecji, Portugalii i Wielkiej Brytanii.

W okresie ostatnich pięciu lat wśród krajów Unii obserwuje się bardzo szybkie tempo wzrostu ilości pozyskiwanych butelek PET przeznaczonych do recyklingu. W roku 1999 pozyskano w ten sposób około 210 tys. ton, a w dwa lata później już ponad 300 tys. ton wtórnego surowca, natomiast rok 2003 zamknął się wartością przekraczającą 610 tys. ton. Od kilku lat dynamicznie wzrastał eksport zużytych butelek PET z krajów Unii Europejskiej do Azji Południowo-Wschodniej. W roku 2003 osiągnął on wartość aż 22% wszystkich zebranych opakowań, przy czym większość pustych butelek pochodziła z niemieckich punktów sprzedaży detalicznej. Ubiegłoroczny unijny eksport zużytych butelek PET do Azji w ilości 125 tys. ton stanowił 18,8% zebranego w Europie politereftalanu etylenu, co może świadczyć o wyhamowaniu dynamiki wzrostu wysyłanego w ten region odpadowego polimeru.


Recykling butelek PET w krajach UE

Recykling przemysłowy

Na kontynencie europejskim istnieje obecnie 40 profesjonalnych zakładów przerabiających poużytkowy politereftalan etylenu, przy czym Niemcy, Włochy, Francja i Holandia należą do przodujących pod tym względem krajów. Większość zakładów stosuje metodę mokrego rozdrabniania materiału, w przeciwieństwie do USA i Japonii, gdzie dominuje metoda sucha. Zakłady firmy Amcor PET Packaging, zlokalizowane w Beaune (Francja) należą do największych w Europie instalacji. Po zakończonej w 2003 r. rozbudowie, potencjał przetwórczy PET wzrósł do poziomu ponad 30 tys. t/r, co oznacza ok. 600 mln sztuk zebranych butelek. W zakładach Amcor zainstalowano m. in. Nowoczesną linię SuperCycle, dostosowaną do produkcji wysokogatunkowego polimeru, przeznaczonego do kontaktu z żywnością. Pozyskiwany z recyklingu PET jest zazwyczaj produkowany w postaci płatków lub cylindrycznych granulek, których jakość zależy od systemu zbiórki zużytych opakowań, dokładności w ich sortowaniu oraz stosowanego systemu mycia. Surowiec przeznaczony do mechanicznego recyklingu zawiera zwykle od 15 do 30% zanieczyszczeń, m. in. w postaci zakrętek i etykiet, usuwanych w kolejnych etapach odzysku czystego politereftalanu etylenu.

Zastosowanie

Ostateczne wykorzystanie odzyskanego PET zależy przede wszystkim od czystości dostarczanego do przemysłowych zakładów wtórnego surowca oraz od stosowanej technologii jego przerobu. Dosyć istotnym parametrem jest także kolor zebranych opakowań, które dzielone są na trzy kategorie:

- bezbarwne – przezroczyste i niebieskie – przezroczyste

- zielone i bursztynowe

- pozostałe kolory.

Do formowania metodą rozdmuchu stosuje się bezbarwne i niebieskie płatki PET. Gatunek ten jest także szeroko stosowany do wyrobu włókien tekstylnych, ze względu na łatwość farbowania. Pochodzący z recyklingu PET znajduje m. in. zastosowanie do produkcji opakowań, żywic konstrukcyjnych, które są najczęściej wykorzystywane w przemyśle motoryzacyjnym oraz do otrzymywania poliestrowych włókien syntetycznych (stosowanych np. do wyrobu tkanin, dywanów, koców, materaców oraz wypełnień kurtek i śpiworów). Europejski rynek PET pochodzącego z recyklingu w coraz większym stopniu jest zainteresowany otrzymywaniem wysokowartościowych produktów. Spadkową tendencję odnotowują natomiast poliestrowe włókna, których ubiegłoroczny udział w rynku był na poziomie 65% (o 5% niższy w porównaniu z 2003r.). 23,2% europejskiego rynku przypadło w ub. r. na materiały opakowaniowe, a 11% zebranych butelek zostało przetworzonych na taśmy poliestrowe. Brak odpowiedniej unijnej legislacji ograniczał dotychczas wykorzystanie zużytego PET jako surowca na opakowania przeznaczone do kontaktu z żywnością. Proponowane uregulowania prawne (EC 1935/2004), przedłożone w październiku ub. r., mają zastąpić obowiązującą dotychczas ramową dyrektywę 89/109/EC. Nowa unijna ustawa dokładnie określa warunki dopuszczenia wszystkich surowców wtórnych (w tym PET) do bezpośredniego kontaktu z żywnością. Jeśli chodzi o możliwości powtórnego stosowania materiałów z tworzyw sztucznych, projekt ustawy odnosi się tylko do mechanicznego recyklingu plastikowych odpadów komunalnych, pozwalając jedynie na powtórne użycie surowca, który poprzednio miał kontakt z żywnością. Spełnienie tego warunku jest związane z niezawodnym systemem zbiórki. W przypadku systemu opartego na zbiórce odpadów przez indywidualnych konsumentów, wydajność sortowania pozyskiwanego materiału musi osiągać co najmniej 95%. Ponadto, odzyskiwany surowiec musi spełniać wymagania objęte dyrektywą 2002/72/EC, a w czasie procesu recyklingu konieczne jest usunięcie wszystkich zanieczyszczeń chemicznych. Proponowane regulacje prawne nie mają zastosowania do chemicznego recyklingu oraz do odpadów tworzyw sztucznych powstających w trakcie pierwotnego procesu produkcji. Wejście w życie nowej unijnej dyrektywy nastąpi po upływie 20 dni od daty jej publikacji w Official Journal for the European Union.



Prognozy na przyszłość

Zdaniem Dyrektora Generalnego PETCORE, kraje europejskie o ugruntowanej infrastrukturze zbiórki odpadów będą nadal zwiększać liczbę odzyskiwanych butelek, jednakże wzrost ten będzie w znacznym stopniu podyktowany zwiększoną konsumpcją PET. Prognozowany na 2010 r. europejski poziom recyklingu ma przekroczyć 1,1 mln ton, co oznacza, że w tym roku liczba zabranych butelek osiągnie wartość 31,5 mld sztuk. W ciągu najbliższych pięciu lat oczekiwana jest słaba tendencja spadkowa w przypadku zbiórki przezroczystych i całkowicie bezbarwnych lub niebieskich butelek na korzyść butelek innych kolorów. Sukcesywne wdrażanie efektywnych technologii mechanicznego recyklingu pozwoli przy tym na uzyskanie wtórnego PET o lepszych parametrach użytkowych, co umożliwi zmianę kierunku jego zastosowań. Spodziewany jest stopniowy spadek tempa wzrostu ilości wytwarzanych włókien politereftalanowych przy jednoczesnym wzroście wykorzystania wtórnego PET do produkcji nowych butelek, dopuszczonych do kontaktu z żywnością.