PET - właściwości, zastosowanie, recykling

PET - CO TO JEST?

PET jest tworzywem sztucznym należącym do termoplastycznych poliestrów o wysokiej wytrzymałości mechanicznej oraz wysokiej stabilności wymiarowej. Odkryty został w latach 50-tych. Na początku stosowany był on tylko do wyrobu cienkich folii, w późniejszym okresie został on zmodyfikowany i wzmocniony poprzez dodatek włókna szklanego. Na początku lat 70-tych w procesie produkcji PET zastosowano nowe technologie umożliwiające uzyskanie produktu przypominającego z wyglądu szkło, lecz znacznie od niego lżejszego i nietłukącego. Zapoczątkowało to szerokie wykorzystanie tego tworzywa jako materiału opakowaniowego zastępując nim opakowania szklane.

PET - OTRZYMYWANIE

PET jest poliestrem kwasu tereftalowego (PTA) lub jego estru – dimetylotereftalanu (DMT) i glikolu etylenowego (EG). Jest to związek wielkocząsteczkowy (polimer) o budowie liniowej otrzymywany w reakcji polikondensacji. W jej wyniku powstaje tworzywo termoplastyczne o licznych i różnorodnych zastosowaniach. Reakcja jest prowadzona w obecności katalizatora metalicznego, który może pozostawać w finalnym wyrobie, co należy uwzględniać przy ocenie jakości zdrowotnej wyrobów wytwarzanych z użyciem tego polimeru.

PET - WŁAŚCIWOŚCI

Popularność PET jako materiału opakowaniowego wynika z szeregu istotnych właściwości tego polimeru, a szczególnie przezroczystości podobnej do szkła i niewielkiej masy, co w połączeniu z elastycznością i odpornością mechaniczną sprawia, że opakowania z tego tworzywa są odporne na stłuczenia. Stanowi dobrą barierę dla gazów co umożliwia wykorzystywanie PET do produkcji opakowań przeznaczonych do pakowania i przechowywania napojów gazowanych. PET może być także stosowany w połączeniu z innymi materiałami m. in. z surowcami tekstylnymi, co wpływa na wzmocnienie wytrzymałości tkanin.

Najważniejsze parametry:

• dobre właściwości mechaniczne zapewniające odpowiednią giętkość
• dobre właściwości suwne, poślizgowe
• dobry izolator elektryczny 
• odporność chemiczna na słabe kwasy i roztwory zasad, oleje i tłuszcze
• niska odporność na gorącą wodę, stężone kwasy i roztwory zasad
• wysoka odporność na ścieranie 
• wysoka stabilność wymiarowa 
• łatwość obróbki i polerowania
• twarda, mocna powierzchnia

Właściwości fizykochemiczne PET powodują, że dodatek plastyfikatorów, przeciwutleniaczy czy stabilizatorów do tego tworzywa jest zbędny.

Sterylizacje wyrobów z PET prowadzi się w atmosferze tlenku etylenu lub poprzez napromienianie. PET jest przetwarzany głównie metodą wtrysku w temperaturze 260-290^oC, natomiast metodą wytłaczania formuje się folie, płyty i włókna. W celu zwiększenia wytrzymałości mechanicznej folie poddaje się orientacji dwuosiowej przez rozciąganie.

W zależności od technologii formowania z politereftalanu etylenu uzyskuje się butelki, słoiki, pojemniki, tacki lub cienkie folie, z których wykonuje się torebki, a właściwości wyrobów zależą od temperatury i czasu w jakim odbywa się ostateczne formowanie wyrobu.

PET - ZASTOSOWANIE

PET jest wykorzystywany do produkcji włókien, naczyń, opakowań do żywności, niewielkich kształtek i obudowań urządzeń elektronicznych.

Z włókien wytworzonych z PET produkuje się dzianiny i tkaniny, między innymi polar, dakron i tergal (np. do produkcji płócien żaglowych), liny i tym podobne.

Zastosowanie opakowań PET do żywności:

• butelki - napoje, soki owocowe, wody mineralne (niegazowane i gazowane), piwo, oleje jadalne, sosy
• słoiki - dżemy, owoce suszone, produkty spożywcze suche, sypkie
• tacki - dania gotowe do odgrzewania w kuchenkach mikrofalowych, wyroby cukiernicze i piekarnicze, warzywa, owoce
• folie i folie metalizowane - produkty do gotowania w torebkach, przekąski, orzechy, słodycze, wyroby cukiernicze trwałe, lody
• wyroby z PET z dodatkową barierą tlenu - piwo, próżniowo pakowane przetwory mleczarskie np. sery, przetwory mięsne, wino w opakowaniach typu Bag In Box, kawa, ciastka, syropy

PET - RECYKLING

W pierwszym etapie recyklingu tworzywa PET powinny zostać poddane segregacji, następnie sortowaniu oraz myciu. Odpowiednio przygotowane poddane zostają recyklingowi właściwemu. Można go podzielić na 2 sposoby:

• Recykling mechaniczny (materiałowy) - polega on na rozdrobnieniu materiału w specjalnych młynach, dzięki czemu pozyskuje się regranulat lub recyklat. Taki surowiec w całości nadaje się do ponownego użycia, dlatego najczęściej tego sposobu używa się podczas recyklingu butelek oraz folii opakowaniowych.
• Recykling chemiczny (surowcowy) - to rozkład (degradacja) tworzywa do związków niskocząsteczkowych lub do związków wyjściowych pod wpływem temperatury lub reakcji chemicznej. Jest to najlepsze rozwiązanie dla tworzyw, które są ze sobą zmieszane lub są po prostu zanieczyszczone przez glebę, żywność lub cokolwiek innego. Poprzez wykorzystanie tego sposobu otrzymuje się substancje chemiczne, z których można wyprodukować nowe tworzywa sztuczne lub inne surowce do dalszej produkcji. 

PET - CIEKAWOSTKI!

Czy wiesz, że...

• Czas rozkładu butelki z PET to setki lat
• Wyrzucane co roku butelki z PET mogłyby utworzyć wieżę o wysokości 28 mln km 
• Około 35 butelek po napojach powinno wystarczyć do wyprodukowania jednej bluzy z polaru