Pozwólmy plastikowi wyjść z mody: do 2030 roku internetowe sklepy z modą w Polsce zużyją 147 milionów plastikowych toreb

W 2018 r. polski rząd po raz pierwszy wprowadził opłatę recyklingową za lekkie torby plastikowe w sklepach stacjonarnych, która rok później została rozszerzona na prawie wszystkie torby plastikowe. Przyczyniło się to do znacznego spadku zużycia nich przez społeczeństwo. Według danych Eurostatu, w 2022 r. Polacy zużywali średnio tylko 6,6 lekkich toreb plastikowych rocznie, co stanowi znaczny spadek w porównaniu do 300-400 toreb sprzed 2018 r.

Badanie przeprowadzone przez Development Economics na zlecenie firmy DS Smith, wiodącego dostawcy zrównoważonych rozwiązań opakowaniowych, pokazuje, że Polska jest najszybciej rozwijającym się rynkiem opakowań plastikowych wykorzystywanych w dostawie zakupów modowych wśród dużych gospodarek europejskich(1). Liczba plastikowych toreb dostarczana polskim kupującym ma wzrosnąć ponad dwukrotnie do 2030 r. (wzrost o 102%), zgodnie z oczekiwanym wzrostem sprzedaży mody online. Oznacza to, że każdego roku do polskich domów trafiać będą 32 miliony plastikowych toreb z przesyłkami, co do 2030 r. oznacza 147 milionów opakowań.

Obecnie, tylko 6% spośród toreb, które docierają do klientów w Polsce z ubraniami zakupionymi online, jest ponownie wykorzystywanych lub poddawanych recyklingowi. Pozostałe 94% trafia na wysypiska śmieci lub do spalarni, co odpowiada 15 milionom toreb tylko w ubiegłym roku. Rozwój e-commerce i powolny postęp w zwiększaniu wskaźników recyklingu oznaczają, że do 2030 r. ponad 30 milionów plastikowych opakowań do przesyłek trafi na wysypiska lub zostanie spalonych.

– Wraz z niektórymi z największych marek na świecie szacujemy, że w ciągu ostatnich czterech lat zastąpiliśmy ponad 1 miliard sztuk plastiku opakowaniami na bazie papieru – ale musimy zrobić jeszcze więcej. Podczas gdy sprzedaż online wzrasta, sprzedawcy internetowi, w porównaniu ze stacjonarnymi sklepami, używają więcej toreb plastikowych. Marki takie jak Zalando udowodniły, że zmiana jest możliwa, ale istnieje duża przeszkoda – nie ma wystarczającej ilości dostępnych alternatywnych rozwiązań na bazie włókien. Jest to jasny sygnał, że producenci opakowań muszą przyspieszyć, aby je zapewnić. Uważamy, że prawodawstwo i praktyka biznesowa i powinny być bardziej jednoznaczne względem wszystkich tych kwestii. Pomocne może być stopniowe wycofywanie niektórych tworzyw sztucznych i danie równych szans także producentom bardziej zrównoważonej alternatywy, w celu tworzenia innowacyjnych rozwiązań i generowania zdrowej konkurencji w zakresie zastąpienia plastiku – mówi Katarzyna Kala-Kowalska, prezes zarządu DS Smith Polska.

Niektóre marki modowe online już dokonały zmiany. Zalando, wiodący europejski modowy marketplace, od 2020 r. zastąpił torby plastikowe torbami papierowymi, które są wykonane z materiałów pochodzących z recyklingu i włókien pierwotnych z certyfikatem FSC. Zostało to dobrze przyjęte przez klientów.

– Przejście z plastikowych na papierowe torby wysyłkowe było punktem zwrotnym. Po wprowadzeniu naszych pierwszych papierowych toreb, zadowolenie klientów z naszych nowych opakowań wzrosło o 16 punktów procentowych rok do roku. Wysoki wskaźnik akceptacji daje nam pewność, że obraliśmy właściwą drogę w kontekście papierowych toreb, które są łatwe do recyklingu w zdecydowanej większości Europy – mówi David Fischer, dyrektor ds. zrównoważonego rozwoju logistyki i opakowań w Zalando.

– Jednak wyeliminowanie jednorazowych produktów plastikowych pozostaje kluczowym wyzwaniem dla branży e-commerce w osiąganiu celów zrównoważonego rozwoju. Znalezienie idealnego rozwiązania jest złożonym zadaniem, zwłaszcza w środowisku, w którym bardziej zrównoważone alternatywy nie są jeszcze w pełni skalowalne lub mogą nie spełniać minimalnych wymagań zarówno pod względem zrównoważonego rozwoju, jak i możliwości wdrożenia operacyjnego – dodaje David Fischer.

Przejście na materiały łatwiejsze do recyklingu jest popierane przez większość Polaków. Ponad trzy czwarte respondentów (77%) chce wycofania plastikowych toreb, jeśli dostępne są ich zamienniki, a siedmiu na dziesięciu (72%) twierdzi, że woli otrzymywać zakupy zapakowane w karton lub papier.

Ponad połowa ankietowanych polskich konsumentów (57%) twierdzi, że czuje wyrzuty sumienia z powodu ilości plastiku, w którym dostarczane są ich zamówienia. Ponadto uważają, że obowiązek ograniczenia zużycia plastiku spoczywa na firmach opakowaniowych (42%), sprzedawcach detalicznych (34%) i Unii Europejskiej (27%). Ponad połowa respondentów (56%) twierdzi, że chętniej złożyłaby zamówienie w sklepie odzieżowym, który używa opakowań nadających się do recyklingu.

Możliwość zaspokojenia wymagań konsumentów w zakresie bardziej zrównoważonych opakowań jest ewidentnie znacząca. Aby sprostać temu zapotrzebowaniu, we współpracy z Ellen MacArthur Foundation, każdy z 800 projektantów DS Smith został przeszkolony w zakresie zasad projektowania w obiegu zamkniętym. Dzięki temu mogą oni ocenić wydajność opakowań pod kątem zawartości surowców wtórnych i możliwości recyklingu, co jest coraz ważniejsze dla największych światowych marek.

Pozwólmy plastikowi wyjść z mody: najważniejsze informacje


Wraz z przenoszeniem się kupujących do sklepów internetowych, rośnie liczba plastikowych toreb, które są wykorzystywane w dostawach zakupów modowych.


W przeciwieństwie do tego, zużycie plastikowych toreb w sklepach stacjonarnych spadło po wprowadzeniu przepisów regulujących ich wykorzystanie przez kilka krajów europejskich. Przykładowo, w Wielkiej Brytanii zużycie plastikowych toreb spadło w sklepach stacjonarnych o 98% od czasu wprowadzenia w 2015 r. opłaty.


Nowa analiza przeprowadzona przez Development Economics na zlecenie DS Smith wskazuje na rosnącą przepaść między zakupami w sklepach stacjonarnych a zakupami w sklepach internetowych.


Problem w całej Europie

· Wielka Brytania jest obecnie największym indywidualnym rynkiem plastikowych toreb dostawczych w handlu elektronicznym (857 milionów) wśród 6 analizowanych krajów. Szacuje się, że w ubiegłym roku Wielka Brytania zużyła o 150 milionów więcej plastikowych toreb dostawczych niż Niemcy, które są ich kolejnym największym użytkownikiem w zakresie dostaw zakupów modowych.


· Oczekuje się, że najszybszy wzrost wykorzystania plastikowych toreb dostawczych online odnotują Polska (102%) i Hiszpania (78%).


· Niemcy mają największy udział dostaw modowych w opakowaniach z włókien, takich jak papier i tektura, wynoszący 10%. Hiszpania i Polska mają najmniejszy udział na poziomie 2%.


· Wielka Brytania jest na dobrej drodze, aby wysłać najwięcej plastikowych toreb na wysypisko lub do spalenia (6,9 miliarda).


· Szacuje się, że łączna wartość rynku plastikowych toreb dostawczych wykorzystywanych w modowym handlu internetowym na sześciu rynkach wyniesie w 2024 r. 588 mln euro.


Postawy europejskich kupujących


· Prawie trzy czwarte (74%) kupujących w sześciu badanych krajach uważa, że plastikowe torby powinny być stopniowo wycofywane z zakupów online, jeśli dostępne są ich zamienniki, takie jak papier lub karton.

· Dwie trzecie (67%) twierdzi, że woli, gdy ich internetowe dostawy odzieży i akcesoriów są pakowane w papier lub karton, a nie w plastik.


· Połowa (51%) Europejczyków ma wyrzuty sumienia z powodu ilości plastiku, w który zapakowane są ich internetowe przesyłki z odzieżą i akcesoriami.


· Europejscy klienci uważają, że obowiązek ograniczenia zużycia plastiku spoczywa na firmach produkujących opakowania (41%), sprzedawcach detalicznych (35%) i rządzie (23%).


· Ponad połowa (55%) europejskich kupujących potwierdziło, że chętniej zamówiliby odzież lub akcesoria od sprzedawcy internetowego, który używa opakowań nadających się do recyklingu, a nie plastikowych.


Porównanie krajów


· Hiszpańscy, włoscy i polscy klienci (76%) byli najbardziej zgodni co do tego, że plastikowe torby powinny być stopniowo wycofywane z dostaw zakupów online, jeśli dostępne są zamienniki, takie jak papier lub karton.


· Polscy kupujący (72%) byli również bardziej skłonni preferować dostawy odzieży i akcesoriów online w opakowaniach papierowych lub kartonowych niż plastikowych.


· Polscy kupujący (56%) najczęściej odczuwają winę z powodu ilości plastiku, w który zapakowane są ich internetowe dostawy odzieży i akcesoriów, w przeciwieństwie do francuskich kupujących (45%), którzy czuli się najmniej winni.


· Prawie połowa badanych krajów – Wielka Brytania, Hiszpania i Włochy – uznała, że obowiązek ograniczenia zużycia plastiku spoczywa na firmach opakowaniowych (43%).


· Kupujący w Wielkiej Brytanii (50%) najczęściej uważali, że odpowiedzialność spoczywa na sprzedawcach detalicznych, podczas gdy kupujący w Hiszpanii (31%) najczęściej uważali, że odpowiedzialność spoczywa na rządzie.


Metodologia 


Development Economics


Badanie i research oceniający potencjał rynku opakowań logistycznych generowany przez rosnący popyt na zakupy modowe online zostało przeprowadzone przez Development Economics na sześciu rynkach w Europie.

Aby opracować prognozy rynkowe, zebrano podstawowe informacje na temat niedawnej trajektorii zmian w odniesieniu do kluczowych wskaźników, w tym:

· Wielkość i wartość modowego handlu elektronicznego na każdym rynku;

· Dane dotyczące ilości i wartości opakowań z tworzyw sztucznych na każdym rynku;

· Dane dotyczące proporcji opakowań zewnętrznych, tj. opakowań do przesyłania produktów;

· Dane dotyczące podstawowych wskaźników recyklingu i ponownego użycia tworzyw sztucznych;

· Dane dotyczące innych miejsc przeznaczenia odpadów z tworzyw sztucznych, takich jak składowiska i spalarnie.


Aktualne założenia dotyczące kluczowych wskaźników zostały zaczerpnięte z opublikowanych i niepublikowanych dokumentów oraz zbiorów danych zidentyfikowanych w ramach badania literatury online. Przewidywania te stanowiły podstawę prognoz dotyczących prawdopodobnego trendu dla modowego handlu elektronicznego i związanego z nim zapotrzebowania na różnego rodzaju opakowania wtórne.

Dane wyjściowe dotyczące podstawowych wskaźników recyklingu opakowań z tworzyw sztucznych w Unii Europejskiej uzyskano z Eurostatu. Równoważne dane dotyczące trendów w Wielkiej Brytanii uzyskano z brytyjskiego Urzędu Statystyk Krajowych. Dane te wykorzystano do określenia ostatnich trendów, które następnie ekstrapolowano w celu sformułowania założeń dotyczących potencjalnych przyszłych wskaźników zmian w warunkach „normalnej działalności”, a także różnych alternatywnych scenariuszy „polityki”.


Censuswide


Sondaż przeprowadzony w lutym 2025 r. przez Censuswide na reprezentatywnej próbie 12 000 dorosłych osób w Wielkiej Brytanii, Francji, Hiszpanii, Włoszech, Niemczech i Polsce.